5 yaşındaki çocuk bundan sonra hareketleri üzerinde daha çok kontrol sahibidir, ilgi süresinin arttığı gibi anlama ve uygulama becerisi de gelişmiştir, duygularının daha çok farkındadır ve kendisini ifade etme biçimi daha olgunlaşmıştır. İnatçılık ve öfke krizleri son derece azalmışsa da arada sırada görülebilir. 5 yaşındaki çocuk, öğrenmeye ve kendini geliştirmeye açıktır.
5 Yaşındaki Çocuğun Gelişim Özellikleri
Kaba Motor Gelişimi: Zıplama ve atlama gibi becerileri daha gelişmiştir. Önceki yaşlara göre daha iyi dengede durur ve hareketlerini daha iyi kontrol edebilir.
● 5 yaşta, genelde dişler düşmeye başlar, birkaç yıl boyunca kalıcı dişler çıkmaya devam eder.
İnce Motor Gelişimi: Parmak kasları bundan sonra daha çok gelişmiş olacağı suretiyle kendi kendilerine daha kolay şekilde giyinip soyunabilirler, düğmelerini açıp kapayabilirer, fermuarlarını indirip çekebilirler. Aynı zamanda, bu yaş, ayakkabı bağlamayı öğretebileceğiniz bir yaştır.
Psikolojik ve Sosyal Gelişim:
● Artık 5 yaşında olan çocuklar, duygularını daha anlamlı şekilde ifade edebilmeye başlar, örnek olarak, “Bana bağırmanı sevmiyorum.” diyebilirler.
● Her ne kadar duygu farkındalıkları ve ifade biçimleri gelişmiş olsa da hala ara ara öfke krizleri ve duygu aşırılıkları gösterebilirler.
● Kendileri dışında başka insanların da duygu ve düşüncelerinin varolduğunu daha iyi kavrar hale gelirler, bu nedenle empati hisleri kuvvetlenmiştir, örnek olarak, annelerini üzgün gören çocuklar kendileri de üzülebilir ve “Üzülme anne.” gibi cümleler kurabilirler.
● Başka çocuklarla oynar ve paylaşmayı öğrenir. Kendini daha yakın bulduğu ve anlaşabildiği 2-3 arkadaş seçer ve onlarla oynamayı daha çok tercih eder.
● Anne ve babasından daha az kriz yaşayarak ayrılır.
● Anne ve babayı memnun etmeye çalışır.
● Direktifleri daha iyi anlar ve uygular.
Bilişsel Gelişim:
● Hem evde hem anaokulunda kuralları daha iyi kavrar ve daha çok uymaya eğilimlidir.
● Daha karmaşık şekilde düşünebilme yetisi artar ve kendisini daha iyi ifade eder, daha derli toplu cümleler kurabilir bu şekilde sosyal ilişkileri boyut kazanır.
● Ölüm kavramını daha iyi idrak eder: Ölüm anlatılırken doğa üzerinden örnek verilebilir, bitkilerin, hayvanların ve insanların doğup büyüdüğü ve neticesinde hayatlarının sona erdiği söylenebilir. “Ölen annen/baban/hayvanın cennete gitti, melek oldular.” gibi açıklamalar baş karıştırıcıdır, bu şekilde açıklamalar yapılmamalıdır.
5 Yaş Boy Kilo Gelişimi
5 yaşına giren çocuklar, genelde yavaş yavaş vücutlarındaki çok yağı atar ve kas kütleleri çoğalır, bu nedenle bundan sonra bir bebekten çok bir çocuk görünümüne kavuşurlar.
5 yaş boy kilo gelişimi kız ve erkek çocuklarda farklıdır.
● 5 yaşındaki kız çocuğunun ortalama kilosu 18.2 kg, ortalama boyu ise 108.0 cm’dir.
● 5 yaş erkek çocuğu boy kilo gelişimi; ortalama kilosu 18.7 kg, ortalama boyu ise 109.5 cm’dir.
5 Yaşındaki Çocuğun Cinsel Gelişimi
4-5 yaş arasındaki çocuk, Freud’un (1905) Psikoseksüel Gelişim Evreleri Teorisine göre “Fallik Evrededir”. Bu evrede olan 4 ve 5 yaşındaki erkek ve kız çocuklar kendi cinsel bölgelerinin daha çok farkına varırlar ve keşfetmek isteyebilirler, bu nedenle bu yaşlarda ara ara mastürbasyon görülebilir ve bu normaldir, bunu fark ederseniz çocuğu ayıplamamalı ve ona kızmamalısınız, yoksa cinselliğinden utanır hale gelebilir. Ancak, mastürbasyon davranışında belli bir sıklık varsa bu bazı duygusal doyumsuzluklardan ya da kaygı kaynaklı olabilir, bu durumda bir uzmana danışmak en iyisi olacaktır. Çocuk bu yaşlarda özellikle karşı cinsin cinsel organını merak eder ve oyun aracılığı ile görmeye çalışabilir. Anne ve babaya bebeklerin nasıl oluştuğu ve dünyaya geldiği ile ilgili sorular sordukları gibi cinsel organlarla ilgili de sorular sorabilirler. Bu evrede, erkek çocuklar anneye, kız çocuklar ise babaya özel bir ilgi duyar. 2 yaşından itibaren, çocuğa cinsel bölgesinin özel varolduğu ve başkaları tarafından dokunulmaması gerektiği öğretilmelidir, çocuk bu gibi durumlarla karşılaşacak olursa “Hayır” demesini bilmelidir. 4-5 yaşlarında olan çocuk 2-3 yaşındaki çocuğa göre cinsel bölgesinin özel bir bölge varolduğunun daha çok bilincindedir ve bu yaşlarda utanma duygusu da daha çok gelişmiş varolduğu suretiyle, çocuğunuzu toplum içinde giydirip soymamalısınız, aksi taktirde çocuk utanabilir; Aynı zamanda bu hal cinsel bölgelerin özel varolduğunu söylemek ile ters düşen bir haldur, toplum içinde soyunup giyinme çocuk suretiyle normalleşirse, sizin dışınızda bir başka biri çocuğa aynı şeyi yapmaya kalktığında çocuk bunun yanlış bir şey varolduğunu anlamayabilir.
5 Yaşındaki Kız ve Erkek Çocuğun Davranışları
● 2 yaş sendromu geride bırakılmış olsa da arada sırada inatçılık ve öfke patlamaları görülebilir.
● Kural ve direktifleri daha iyi anlar ve genelde daha çok uyar fakat bazı hallarda uymak istemez, sizi duymamış gibi yapabilir.
● 5 yaşındaki çocuğa bir rutin yaratmak önemlidir, ne süre yemek vakti varolduğunu, uyku vakti varolduğunu bilmelidir.
● Bir şeylerin nasıl yapıldığı hususu ile ilgili ilgilidir ve doğru yapmak ister, bunun suretiyle çabalar.
● Kendi kendine daha çok iş halledebilir hale gelmiştir, gitgide bağımsızlaşmaktadır.
● Genellikle anne ve babasını memnun etmeye ve onlardan olumlu tepkiler almaya çalışır.
5 Yaşındaki Çocuk Nasıl Eğitilir?
● Çocuğun anaokulunda ve ilerleyen zamanda iyi arkadaş ilişkileri kurabilmesi adına ona bazı sosyal beceriler öğretin, örnek olarak onunla her kişinin belli bir sırasının varolduğu oyunlar (Ör: Hafıza kartı oyunu) oynayabilirsiniz, çocuk bu gibi oyunlarla sırasını beklemeyi ve sırası olan kişiye saygı duymayı öğrenir, iş birliği yapmak da çocuğun geliştirmesi gereken önemli bir beceridir, örnek olarak mutfakta annesine küçük yardımlar etmesi ya da yatağını babası ile eş güdümlü toplaması işbirliğini deneyimlediği ilk adımlar olacaktır. Çocuğa bu şekilde, yaşına uygun görevler vermek aynı zamanda sorumluluk bilincini de geliştirir.
● Okul öncesi eğitimde ve ilerleyen akademik hayatında işe yarayacak olan, dikkatini verme, direktifleri anlama ve uygulama gibi becerilerini geliştirmesine yardımcı olabilirsiniz. Ona ilgi becerisini kullanması gerektiği bazı görevler verebilirsiniz ya da onunla bu beceriye yönelik oyunlar oynayabilirsiniz, örnek olarak, ona birkaç cümle okuyacağınızı söyleyip bu cümlenin içinde geride bıraktığımız 3 farklı taşıtı aklında tutup gene etmesini isteyebilirsiniz.
● Çocuğunuzla duygu aktiviteleri yapmanız da çocuğun duygusal farkındalığını arttıracağı gibi empati becerisini de besler.
● Problem çözme becerisini geliştirmek adına çözüm üretme fırsatını ona verebilirsiniz, örnek olarak, anaokulunda nelerin hoşuna gidip gitmediğini sorduğunuzda eğer hoşuna gitmeyen bir şey varolduğunu söylerse, ona bu hoşuna gitmeyen şey ile baş etmek suretiyle ne yapabileceğini sorun ve konuşarak seçenekleri değerlendirin.
